Evimiz. Yuvamız. Mamutları avlayıp mağaralarda yaşadığımız, tarım yaptığımız, yazı yazdığımız, bilim yaptığımız, biricik evimiz. Dünya. Bizi hep barındırdı ve barındıracak, değil mi? Şüphesiz burada başladık ve burada son bulacağız. Ona çok iyi davrandığımız için bize de hep iyi davranacak. Değil mi?
(intro)
Görünüşe göre gezegenimiz bize o kadar da iyi davranmayacak. O halde yaşamak istiyorsak başka bir yere gitsek iyi olur. Anlık teknolojiye göre pek de bir şansımız yok gibi görünüyor. Öyleyse bakalım Güneş Sistemi’nde neresi yeni evimiz olabilir?
Merkür ve Venüs çok sıcak olduğu için hemen eleyelim. Mars fena görünmüyor. Ortalama -60 derece, çok da soğuk değil. Hazırda kullanabileceğimiz su yahut oksijen miktarı çok düşük, denemeye değer gibi ama yapılacak çok iş var. Mars bir kenarda dursun, çünkü istediğimiz kriterleri karşılayan alışılmışın dışında özelliklere sahip bir gezegen daha var. Daha doğrusu bir uydu. Jüpiter’in 4 Galilei uydusunun en küçüğü olan Europa, yolculuğumuzun devamında yeni evimiz olabilir mi?
3100 km’lik çapı ile boyunun hemen hemen ay ile aynı olmasına karşın Europa’nın aydan büyük bir farkı var: SU
Europa’da Dünya’dakinden 2 ila 3 kat fazla su var. Ama bu devasa okyanus, Europa’nın yüzeyinde değil, içinde! 20 km’lik dev bir kalkan işlevi gören buz tabakasının ardından karşınıza 100 km derinliğinde tuzlu bir okyanus çıkacak. Bu arada okyanuslar Jüpiter’in ve Satürn’ün uydularında çok da ender rastlanan şeyler değillerdir, örneğin Ganymede, Callisto, Enceladus gibi uydularda da sıvı su olduğunu biliyoruz, bunların arasından Europa’nın özel olmasının sebebiyse boyutu ve yüzeyinde herhangi bir kara parçasının olmaması, buz tabakasının ardından okyanusa kolayca erişilebilir olması Europa’yı özel kılıyor.
Aklınıza şu soru gelebilir, mademki Europa güneşten bu kadar uzak ve Europa bu kadar soğuk, buzun altındaki su neden donmuyor? Çünkü suyu ve gezegeni ısıtan şey güneş değil, gelgit etkileri! Dünya’da okyanusları hareket ettirmesiyle meşhur olan gelgit etkileri, Jüpiter sayesinde Europa’da Dünya’da olduğundan çok daha şiddetli gerçekleşiyor. Bunun bir sonucu olarak da Europa’yı bir tenis topu gibi sıkıştırıp büzüştürerek çekirdeğin ve dolayısıyla okyanusların hareketli ve sıcak kalmasını sağlıyor. Hatta Europa’nın yüzeyinde görülen kırıklar ve çatlaklar da gelgitin ve çekirdek aktivitesinin bir ürünüdür.
Elimizde su var, ısı var, o halde hayat için geriye kalan tek şey karbon ve bir takım kimyasal bileşikler. Karbon, dünyadaki organik canlıların temelinde yer alır, dolayısıyla başka gezegenlerde evrimleşen canlıların da temelinde yer aldığını düşünmek pek yanlış olmaz.
Ve güzel haber, Europa’da öyle ya da böyle bir karbon kütlesi var. 21 Eylül 2023’te James Webb teleskobu tarafından yapılan gözlemler bize gösteriyor ki Europa’nın bir bölgesinde ciddi miktarlarda karbondioksit var, ve bu kütlenin Europa’nın okyanusundan geldiğine eminiz. Bu karbondioksit kütlesi lakabı “Kaos Bölgesi” olan Tara Regio bölgesinden geliyor, burası daha yeni oluşmakta olan hareketli bir bölge olduğu için yer altı ile yer üstü arasında madde değiş tokuşu gerçekleşiyor, bu yüzden bu karbondioksit kütlesi de çok yüksek ihtimalle okyanusta oluştu ve buz tabakasının üstüne çıktı. Karbondioksitin keşfedilmiş olması orada canlılar olduğunu göstermez, ama Europa’nın hayata elverişli olduğuna dair ipuçlarını verir. İşte tam da bu gibi şeyleri araştırmak ve detaylı veriler elde etmek için Europa’ya giden bir uzay aracına ihtiyacımız var.
Tabi 20 km’lik buzu aşıp aşağıya inmek pek de kolay bir görev değil. O yüzden önce ona yaklaşmamız, yüzeyine gitmemiz ve gözlem yapmamız gerekiyor. Bu yüzden Ekim 2024’te Europa Clipper uzay sondası Europaya gönderilecek ve 2030’da Europa’ya vardığında yüzeyine kilometrelerce yaklaşıp gözlemler yapacak, Europa’nın fiziksel özelliklerini, okyanuslarını ve su bulutlarından çıkan kimyasalları detaylıca tarayıp birçok bilimsel veri toplayacak.
Europa Clipper dışında Europa’ya giden bir diğer uzay aracı da Europa Lander, adından da anlaşılacağı üzere Europa’ya iniş yapacak bir uzay aracı. Tahmini fırlatış tarihi 2025’te ve Europa’nın yüzeyine inmesi 2032’de olacak gibi görünüyor. Europa Lander iniş yaptığında fazla derine değil, yüzeyden sadece 10 santimetre aşağıda canlıların oluşturduğu kimyasal bileşikleri araştıracak. 10 santimetre gözünüze az gelebilir ama uzaydaki radyasyonun kimyasal bileşiklere zarar vermeyeceği ideal bir uzaklıktır.
Biz görmesek bile torunlarımız orada uzay üslerini, astronotları, kim bilir belki de şu ana kadar hiç karşılaşmadığımız büyüklükte canlıları görebilirler. Bir gün….
Bugün Europa’dan, Europa görevlerinden ve Europa’daki potansiyel hayattan bahsettik. Böylece bir videonun daha sonuna geldik. Videolarımızdan haberdar olmak için abone olmayı ve bizlere destek olmak için videoyu beğenmeyi unutmayın.
0 Yorum