Erezt İsrail’de Yahudi yerleşimi ve bankacılığının öncüsüdür. Kısacası bu adama Enerjik bir Anarşist’te denebilir. Kendisi Chabad Hasidik(hebaad hasidik) ailesinin bir üyesidir. 1856 tarihinde Belerusyada’daki Orsha’da doğan Zalman Levontin, öncelikli olarak dini bir eğitim almıştır. Sonralarda Kremençug’daki ticari bir bankada katip olarak çalışmaya başlamıştrır ve burada dil eğitimi ve seküler çalışmalara dair özel dersler de almıştır.
İdealleri uğrunda hızlı atılımlar yapan Zalman, Ḥovevei Zion’un ilk üyelerinden birisidir. Bu yüzden de kasabasında ve Harkov’da hemen bir yerleşimci derneği kurmuştur. Bu derneklerin kruulmasıyla hemen Erezt İsrail’e yani İsrail diyarına gidip toprak satın alma işlermleri için faaliyete başladı ve kısa bir geziden sonra Levontin, aralarında Rusya ve Romanya’nında olduğu yerel halk liderleri ile toplantı düzenledi. Bu konferans, neticesinde 1882’de Zalman Levontin, zengin amcası Ẓevi Levontin’in de yardımıyla, 3.340 dunam yani 835 dönüm yer buradan satın aldı ve orada Rishon le-Zion yerleşimini kurdu; Daha sonra yerleşim komitesinin başı olarak burada görev yaptı.
1883’te, fon eksikliği Levontin’i topraklarını Baron Edmond James de Rothschild’e satmaya ve Rusya’daki ailesine geri dönmeye zorladı.
Bu olanlardan seneler sonra Levontin, Siyonist Hareket kuruluşun’a katıldı ve 1901’de Londra’ya Yahudi Sömürge Vakfı’nın yöneticilerinden biri olarak Herzl tarafından çağrıldı.
Vakfın ana faaliyetleri, 27 Şubat 1902 tarihinde Herzl ve Levontin tarafından Anglo-Filistin Şirketi (APC) adlı bir şirketin yan kuruluşu olarak kurulan Anglo-Filistin Bankası tarafından gerçekleştirildi . Bu yüzdende, 1903’te İngilizlerin himayesinde, Anglo-Filistin Şirketi olarak bilinen bir bankayı kurmak için Ereẓ İsrail’e yani İsrail Diyarına gitti.
Bu bankadaki ilk sermayeleri sadece 40.000 £ idi. 1903 yılında, ilk şubesi Zalman Levontin başkanlığındaki Jaffa’da açıldı ve kısa sürede güvenilir bir kurum olarak nitelendirildi. Lakin Bankanın nihai hedefi ticari işlemler ve karlar değildi. Banka, daha ilk yıllardan, arazi edinimi, ithalat, imtiyaz vb. Siyonist faaliyetleri destekliyordu. Kısa zamanda da bölgenin ekonomik merkezi olan Kudüs, Hebron, Safed, Tiberias, Gazze ve Beyrut’ta şubeler açıldı. Anglo-Filistin Bankası, çiftçilere kısa ve uzun vadeli krediler verdi. Hatta bu bağlamda Tel Aviv’deki ilk 60 evin inşasına dahi yardım etdildi.
Bu bankanın yönetiminde uzun yıllar duran Zalman Levontin 1903’ten 1924’e kadar burada müdür olarak görevine devam etti.
Zalman bu bağlamdaki yeteneklerini tamamıyla Siyonist hareketin hizmetine sunmuştu ve hatta Sultan Abdülhamid Han’a Yahudi sömürgeleştirme planlarına rıza göstermesi için geniş çaplı bir mali teklif sunabilmeyi dahi başarmıştı.
Bu bankanın, I. Dünya Savaşı’ndan sonra faaliyet alanı genişledi. 1932’de ana şube Jaffa’dan Kudüs’e taşındı. II. Dünya Savaşı sırasında , Anglo-Filistin Bankası, İngiliz ordusu için malzeme üreten sanayi kuruluşlarının finanse edilmesine yardım etmiştir.
Tekrar I. Dünya Savaşı yıllarına dönecek olursak, harp başladığında Levontin Londra’ya ve Paris’e gitti
İngiltere’nin 1917 yılında işgal ettiği filistin’e, siyonist yahudileri yerleştirdiği dönemde filistin’e göç eden ve orada yaşamaya başlayan yahudi nüfusu yani yishuvayları sarsan ekonomik krizin üstesinden gelmek için fonları harekete geçirdi.
1918 baharında, Levontin Filistin’e geri döndü ve bankacılık çalışmalarına kaldığı yerden hızla devam etti. Burada altı yıl daha kalan Zalman sonrasında da bankanın yönetim kurulundan emekli oldu.
Bu olanlardan Ölümüne kadar olan dönemde her daim siyonist faaliyetlere devam eden Zalman, 19 Haziran 1940 tarihinde 83 yaşındayken gebermiştir. Mezarı ise Günümüzde bir Terör Devleti olan İsrail ‘in işgal ettiği Filistin toprakları içerisindedir…
Kaynaklar
1- Mordecai Naor, Eretz Israel, Köln 1998 (passim)
2- Y. Ya’ari Poleskin, Z.D. Levontin (Heb., 1932)
3- D. Idelovitz, Sefer Rishon le-Ẓiyyon (1941), index
4- Terumah la-Kohen… (Z.D. Levontin) (1926)
5- Y. Ḥurgin, Z.D. Levontin (Heb., 1943)
6- Tidhar, 2 (1947), 813-5;
7- Kressel, Leksikon, 2 (1967), 159–60.
8- Who’s who in Jewish History: After the Period of the Old Testament, oan Comay, Lavinia Cohn-Sherbok
9- “Jewish Colonial Trust – Jewish Virtual Library”. Archived from the original on 2012-05-07.
10- http://english.leumi.co.il/Home/0,277…
11- “Anglo-Palestine Bank”. Jewish Virtual Library. Retrieved 2013-02-13.
0 Yorum