17. yüzyılın başlarında Atlantik kıyılarındaki milletlere korku salan bir korsan: Küçük Murat Reis. İzlanda’dan İrlanda’ya Atlantik’in önemli hâkimiyet bölgelerine pek çok akın düzenleyen bir Osmanlı denizcisi. Peki, kimdir Küçük Murat Reis? Neden hiçbir Osmanlı denizcisinin yapmadığı bir şey yapıp Atlantik’e açılmıştır? Gelin videonun devamında onu daha yakından tanıyalım.
15, 16 ve 17. yüzyıllar Osmanlı korsancılığının hiç şüphesiz doruk noktasıydı. Osmanlıya bağlı özerk bir eyalet olan Cezayir, bu korsanlar tarafından üs olarak kullanılıyordu. İstanbul’dan İskenderiye’den İzmir’den yola çıkan ticaret gemileri İspanya, Fransa, İtalya ve İngiltere gibi Avrupa ülkelerine gideceğinde mecburen yolları Cezayir’in deniz etki alanından geçiyordu. Müslüman tüccarların gemileri ve Osmanlının savaş gemilerine bir zarar verilmemesi şartıyla padişah Akdeniz’de korsanlık faaliyetlerine göz yumuyordu. Bu korsanlar da Doğu dünyasından Batı dünyasına mal götüren gayrimüslim tüccarların gemilerine yanaşır, bazen haraç vermeleri halinde salıverir bazen birkaç esir ister bazense gemiyi tamamen alıkoyarlardı. Bu korsanların Cervantes’i nasıl esir alıp Don Kişot’un yazılışına sebep olan etkenlerden biri olduğunu “Don Kişot Kitap Tahlili ve İlginç Yazılış Hikâyesi” başlıklı videomuzda da anlatmıştık. Dilerseniz kartlar bölümünden dilerseniz de bitiş ekranından tıklayarak o videoya da ulaşabilirsiniz.
Velhasılıkelam, Osmanlıda Cezayir üssü sayesinde bu şekilde korsancılık ve denizcilik faaliyetleri vardı. Ancak bu korsanlar yalnızca Akdeniz’de faaliyet gösteriyordu. Derken 17. yüzyılda bir korsan çıktı ve korsancılığı Atlantik’e taşıdı. Bu korsan Hollanda asıllı Küçük Murat Reis’ten başkası değildi. Ne yazık ki Küçük Murat Reis’e dair Osmanlı arşivlerinde fazla kaynak yok, yaptığı şeyleri ancak akınlar yaptığı bölgelerin kaynaklarından öğrenebiliyoruz. Doğum tarihiyle ilgili bir belge yok; ancak Hollanda asıllı olup eski adının Jan Janszoon van Haarlem olduğu, 1620’de Müslüman olduktan sonra Cezayir korsanlarından biri olduğu geçiyor kaynaklarda. Bir seyir defteri de tutmamış Küçük Murat Reis, tuttuysa da bize ulaşmamış. O yüzden yaptığı her akını ne yazık ki bilemiyoruz. Ancak bilinen bir şey var ki o da Atlantik kıyılarına korku saldığı. Ondan önceki tüm korsanlar faaliyetlerini Akdeniz’de yürütmekteydi. Fakat onun zamanında Akdeniz önemini fazlasıyla yitirmişti coğrafi keşifler yüzünden. Bunun üzerine Küçük Murat Reis yönünü Atlantik’e çevirdi. İki meşhur seferi vardı kendisinin: İzlanda Seferi ve Baltimore Yağması.
Murat Reis, İzlanda Seferi’ne Manş Denizi’ni geçerek başlamış, Kuzey Denizi boyunca Danimarka ve Norveç kıyılarına taarruz etmiş, 20 Haziran 1627 tarihinde İzlanda açıklarında demirlemiştir. Bu bölgede 16 Temmuz tarihine kadar 26 gün kalan Türk denizcileri, 400 esir ve büyük bir ganimetle Cezayir’e geri dönmüştür. Küçük Murat Reis daha sonra 1631 yılında İrlanda kıyısındaki Baltimore adlı yerleşkeyi yağmalamıştır. Baltimore Yağmasında 109 kişiyi Cezayir’e köle olarak getirmiştir.
Bazı yerlerde Kanada’daki Newfoundland adasına da sefer düzenlediği söylense de kesin bir bilgi yok buna dair. Ancak Newfoundland Balıkçılık Filosunun Türk korsanlarına karşı teyakkuza geçtiği kaynaklarda belirtiliyor. Küçük Murat Reis bu dönemde sadece İzlanda Seferi ve Baltimore Yağmasını yapmakla kalmıyor tabii. Bazı İngiliz limanlarından haraç da kesiyor. Bunun için pek çok kaynakta belirtildiğine göre ele geçirip iki yıl boyunca elinde tuttuğu ve Bristol şehrinin girişini tutan Lundy Adasını üs olarak kullanıyor. Her ne kadar tarihi kaynaklarda geçse de o bir fatih değil yalnızca bir korsan. Bu yüzden tamamen onu anlatan bir kaynak yok, ne zaman ölmüş hiç kimse bilmiyor. Ama şu bir gerçek ki birkaç yüzyılın ardından Avrupa’da yeniden “Barbar Türkler yağmaya gelmiş” söylentileri çıkmaya başlıyor.
Böylece bir videomuzun daha sonuna geldik. Videolarımızdan haberdar olmak için abone olmayı ve bizlere destek olmak için videoyu beğenmeyi unutmayın.
0 Yorum